rozwój chwytu
Rozwój chwytania jest jednym z dłuższych procesów w rozwoju dziecka. Postępuje on od okresu chwytania odruchowego do zdobycia umiejętności chwytu dowolnego pod kontrolą wzroku. Bezwarunkowy odruch chwytny polega na automatycznym zwarciu dłoni i palców na każdym napotkanym przedmiocie. Odruch ten słabnie pod koniec pierwszego miesiąca życia, by całkowicie zaniknąć około trzeciego miesiąca życia. Kształtujące się dłuższy czas i mające kilka etapów chwytanie dowolne rozpoczyna się około 4 – 5 miesiąca życia.
Etap I
W wieku 4 – 5 miesięcy dziecko zbliża obie ręce do przedmiotu. Nie jest jeszcze w stanie samodzielnie uchwycić przedmiot, a wsunięty do rączki wypuszcza bardzo szybko.
Etap II
5 – 6 miesiąc życia to okres chwytu prostego, zwanego też małpim chwytem, kiedy dziecko ujmuje przedmiot ruchem nakładania czterech palców dłoni, z wyłączeniem kciuka. W tym okresie dziecko nie umie trzymać dwóch przedmiotów jednocześnie i na widok nowej rzeczy wypuszcza z ręki to co akurat trzymało.
Etap III
W 7 – 8 miesiącu życia, dziecko zaczyna przy chwytaniu używać także kciuka, choć nie jest on jeszcze przeciwstawiony pozostałym palcom, a jedynie przywodzony do dłoni. Chwyt ten nosi nazwę chwytu nożycowego. W tym czasie dziecko umie już trzymać po jednym przedmiocie w każdej rączce.
Etap IV
Od 9 miesiąca życia dziecko posługuje się chwytem pęsetkowym, w którym przeciwstawia kciuk pozostałym palcom. W tym czasie dziecko zaczyna precyzyjnie posługiwać się przedmiotami, oglądać je, przekładać z rączki do rączki i upuszczać.
Umiejętność chwytania przedmiotów pozwala na rozwój manipulacji. Od 8 miesiąca życia dziecko usiłuje chwycić wszystko co znajduje się w zasięgu jego rączek. Łapie nie tylko to, co jest blisko, ale także stara się zdobyć , to co oddalone. Zdobytą zabawkę ogląda, obmacuje, stuka nią o inne przedmioty i oczywiście wkłada do buzi ćwicząc koordynację ręka – usta. Jest to okres tzw. manipulacji niespecyficznej, kiedy dziecko w podobny sposób manipuluje wszystkimi przedmiotami, niezależnie od ich przeznaczenia.
Pod koniec pierwszego roku życia dziecko, dzięki umiejętności naśladownictwa, rozpoczyna specyficzne działania manipulacyjne, dostosowane do funkcji przedmiotu. I tak dziecko umie turlać piłeczkę po podłodze, zbudować wieżę z dwóch klocków. ciągnąć zabawkę na sznurku, wkładać małe przedmioty do większych, zaczyna używać narzędzi takich jak łyżka, grzebień czy kredka.
Rozwój chwytu i manipulacji jest początkiem rozwoju zabaw manipulacyjnych, które sprawiają dziecku dużo przyjemności wywołując radosne gaworzenie i śmiech.